ความยากจนก็เป็นทั้งวิกฤตและโอกาส

ชีวิตเด็กในยามสงคราม

โอกาสทองที่มาคู่กับวิกฤตการณ์

          วันที่ขึ้นรถไฟคุณแม่ผมร้องไห้ด้วยความคิดถึง แอบร้องอยู่หลายวันแล้ว เพราะชีวิตผมกับคุณแม่นั้นไม่เคยห่างกันนาน ทุกเย็นต้องวิ่งกลับบ้าน ถ้ากลับบ้านช้าเพราะมัวแต่ไปว่ายน้ำในสระใหญ่ไม่ยอมขึ้นก็จะมีคุณแม่ถือไม้เรียวมารอที่ขอบสระ พอขึ้นจากสระได้ก็ต้องวิ่งหนีไม้เรียวหน้าตั้ง
 ทันทีที่รถไฟค่อยๆ เคลื่อนออกจากสถานีช้าๆ ผมเห็นโรงเรียนของผมค่อยๆ วิ่งหนีผม หมู่บ้านตลาดก็วิ่งหนีผม ภาพคุณแม่ก็ค่อยๆ ไกลออกไป ผมก็เริ่มร้องไห้น้ำตาไหลพราก จนนัยน์ตาพร่ามัวไปหมด ผมหารู้ไม่ว่าผมกำลังจะต้องไปเผชิญชีวิตในเมืองใหม่ที่ยังต้องร้องไห้อีกนานนัก
 แต่นั่นก็ยังไม่หนักเท่าไหร่ เมื่อไปถึงโรงเรียนผมถึงรู้ว่า เด็กบ้านนอกสู้เด็กในกรุงยาก เพราะปรากฏว่าเด็กในกรุงเทพฯ เขาเรียนภาษาอังกฤษมาตั้งแต่อนุบาล ป.1 ถ้าขึ้นมัธยมฯ 1 (สมัยก่อนมีแค่ประถมฯ 4) เขาก็เรียนภาษาอังกฤษไปไกลแล้ว แถมบางคนยังมีทั้งครูพิเศษติวเตอร์อีกต่างหาก ในขณะที่ผมแม้แต่ A B C ก็ยังไม่รู้จัก
         โรงเรียนของผมชื่อ โรงเรียนธีรภัทรวิทยาลัย พระโขนง เป็นโรงเรียนเอกชนหลักสูตรเดียวกับโรงเรียนอัสสัมชัญ จึงเรียนตำราเล่มเดียวกัน จำไว้ว่าหนังสือภาษาอังกฤษเล่มแรกที่ผมรู้จักเป็นเล่มสีแดงเข้มชื่อ Royal Star Reader พอเปิดมาผมก็เห็นแต่ตัวหนังสือภาษาอังกฤษที่ผมไม่รู้จักแม้แต่น้อย แม้แต่ครูของผมที่บ้านนอกก็คงจะอ่านไม่ได้ เพราะครูผมก็จบแค่ ป.4 เท่านั้น

         ผมจำได้ว่าเป็นช่วงเวลาที่แสนจะโหดร้ายที่สุด เพราะทุกวิชาภาษาอังกฤษ ผมจะนั่งเหมือนเป็นใบ้ อ่านไม่ได้ เขียนไม่ได้ ตอบไม่ได้ อายก็อายแทบอยากแทรกแผ่นดินหนี แต่ทำอะไรก็ไม่ได้ ครูก็รู้ได้แต่สังเวชใจ แต่ไม่รู้จะช่วยอย่างไร ผลที่สอบก็คือได้ วิชาภาษาอังกฤษผมต้องส่งกระดาษเปล่า ได้ศูนย์ทุกวิชา ปีที่เรียนมัธยมหนึ่งเป็นปีมหาโหดที่พ่อแม่ที่บ้านไม่รู้เลยและผมก็ไม่กล้าปริปาก ได้แต่สู้ด้วยวิชาอื่นๆ พยายามปรับตัวเอาเอง จำได้ว่า ผลสอบคือ ผมสอบได้ที่โหล่ในห้องเรียนแต่เผอิญไม่ตกเพราะยกชั้น
         ช่วงนั้นได้เพื่อนรักคนหนึ่งเพราะอยู่ในสถานการณ์เดียวกัน ทั้งที่เป็นเด็กกรุงเทพฯ บ้านอยู่แถวเฟื่องนคร เป็นร้านขายหมวก ชื่อสมสาย แซ่ตั้ง ปรากฏว่าสมชายกับผมเป็นเพื่อนซี้ เพราะผลัดกันได้ที่โหล่กับรองโหล่หัวอกอันเดียวกัน เลยรักกันมาก
         ใครไม่เคยสอบได้ที่โหล่ จะไม่เคยรู้สึกว่าชีวิตมันชอกช้ำเพียงใด น่าอับอายเพียงใด เปล่าเปลี่ยวเงียบเหงาและวังเวงใจอย่างไร ยิ่งเป็นเด็กอายุ 10 ขวบ ยากจนมาจากบ้านนอกเข้ากรุงตัวคนเดียว พ่อแม่ก็อยู่ไกลไปอีกนับร้อยกิโลเมตรไม่รู้เรื่องเลย ปิดเทอมจึงจะได้เจอ

ติวเตอร์รุ่นจิ๋ว
         แต่ในยามชีวิตจะเข้าตาจนจริงๆ ฟ้าก็ยังปราณี เพราะเพื่อนที่นั่งติดกับผมเป็นเด็กลูกจีนหน้าตาเกลี้ยงเกลาน่ารักอายุไล่เลี่ยกัน ชื่อบุ้งหยวย ซึ่งเห็นอกเห็นใจผมมากและมีไมตรีล้นเหลือ บ้านของบุ้งหยวยทำธุรกิจโรงงิ้ว มีฐานะดี ผมเคยแอบไปเยี่ยมหลายครั้งต้องทำตัวลีบๆ เพราะบ้านเขาใหญ่มาก เด็กชายบุ้งหยวยเรียนเก่ง ภาษาอังกฤษดีสอบได้คะแนนดีและมีน้ำใจ คงจะทนสายตาเว้าวอนองผมไม่ไหว จึงกลายเป็นครูติวภาษาอังกฤษรุ่นจิ๋วให้ผม ฟรีๆ มาเหมือนฟ้าประทาน
         ทุกวันเขาจะเอาหนังสือ A B C มาสอนผม จนไปถึง a boy, the boy, a man, the man จนกระทั่งผมค่อยๆ เริ่มอ่านเขียนได้ บุ้งหยวยก็เอาหนังสือเก่าของเขามาสอนเพิ่มให้เรื่อยๆ ผมก็ค่อยมีกำลังใจแต่ก็ต้องต่อสู้อย่างหนัก นับเป็นวิกฤตในวัยเด็กที่ต้องเรียนลัดวิชาภาษาอังกฤษที่เขาเรียนใน 4 ปี ให้เหลือแค่ปีเดียว จะได้เรียนทันเพื่อนให้ได้ ต้องสู้เพื่อเอาตัวรอดให้ได้ ถ้าสอบตกก็อายเขา นี่คือความลับของเด็กบ้านนอก ที่พ่อแม่ไม่เคยรู้ว่าส่งลูกไปเรียนแบบเผชิญภัยไปตายเอาดาบหน้า
         แต่ผลการสอบในปีต่อมา ผมไม่เคยได้ที่โหล่อีกเลย จำได้ว่าผมไปแอบซื้อดิกชันนารี เล่มจิ๋วแค่ฝ่ามือมาใส่กระเป๋าตลอดเวลา พอขึ้นรถเมล์ก็นั่งท่องศัพท์ทุกวันจนจำได้ส่วนใหญ่ และจากนั้นการเรียนผมก็กระเตื้องขึ้นตามลำดับ จนประมาณมัธยมฯ 4 ก็กลายเป็นเลขตัวเดียว ไม่น้อยหน้าเพื่อนในห้องแม้แต่น้อย แต่ผมก็ไม่ได้พบเพื่อนผู้มีน้ำใจคนนี้อีกเลย เพราะเกิดวิกฤตการณ์ใหม่ โรงเรียนสาขาสี่พระยาไฟไหม้ โรงเรียนสาขาพระโขนงที่ผมเรียนเลยพลอยเจ๊งไปด้วย ถูกศาลสั่งยึด

ภาษาวิกฤตพลิกเป็นโอกาส
         ที่สำคัญคือ ทำคะแนนท็อปทั้งหมวดวิชาภาษาอังกฤษและฝรั่งเศส วิชาภาษาอังกฤษที่ทำให้ผมแทบจะขาดใจตายเมื่อตอนเข้ามัธยมฯ 1 ภาษาที่ทำให้ผมอับอายนักเรียนทั้งชั้น ต้องส่งกระดาษเปล่าเวลาสอบ ได้คะแนนศูนย์ทั้งปี แต่วันนี้เป็นภาษาที่ใช้ทำมาหากินให้ผมมากที่สุด ไม่เคยตกงานเลย เป็นภาษาที่ทำให้ผมหางานทำง่าย ได้อยู่บริษัทฝรั่งใหญ่ๆ องค์กรระหว่างชาติ และใช้บุกเบิกสู่ความมีชื่อเสียงจนทุกวันนี้ เพราะอ่านตำราภาษาอังกฤษได้เป็นตู้ๆ ใช้เจรจาธุรกิจการค้าระดับชาติ สอนปริญญาโทภาคภาษาอังกฤษ แลคเชอร์ให้กับผู้บริหารระดับสูงชาวต่างประเทศ กล่าวสุนทรพจน์เป็นภาษาอังกฤษโดยไม่ต้องอ่านสคริปต์ และที่สำคัญที่สุดคือ สามารถนำไปใช้ติดตามไปช่วยหลวงพ่อเผยแพร่พระพุทธศาสนาให้กว้างไกลไประดับสากลได้อย่างเต็มภาคภูมิ
         สิ่งที่น่าขำคือ วันหนึ่งที่เจนีวาเพื่อนฝรั่งของผมที่เป็นระดับบิ๊กของธนาคารโลก ชื่อ อัลเฟรโด ซฟีร์ ยูนิส ซึ่งเป็นตัวแทนธนาคารโลกประจำสหประชาชาติ ระหว่างที่ช่วยกันปรับสุนทรพจน์ให้กับหลวงพ่อทัตตะชีโว ที่จะไปพูดที่สมัชชาใหญ่สหประชาชาติ เขาเอ่ยถามด้วยความสงสัยว่า ยูเรียนภาษาอังกฤษมาจากประเทศไหน ทำไมใช้ภาษาได้ดีทีเดียว ทั้งพูดทั้งเขียน ผมก็ยืดอกตอบด้วยความภาคภูมิใจว่า อัลเฟรโด ผมเมดอินไทยแลนด์ ไม่เคยเรียนเมืองนอกเลย เพราะบ้านไอยากจนไม่มีปัญญาส่งเรียนมหาวิทยาลัย รู้ไหมว่า ไอจบแค่โรงเรียนอาชีวะ ต่ำทงานเป็นเสมียนพิมพ์ดีดในองค์กรอเมริกันตั้งแต่อายุ 19 ไอเรียนมหาวิทยาลัยก็เรียนภาคค่ำ ต้องทำงานไปส่งตัวเองเรียนหนังสือไป อัลเฟรโดก็ร้องว้าวทำตาโต ยกนิ้วโป้งแล้วพยักหน้าหงึกๆ ด้วยความประหลาดใจ
         ครับ ชีวิตจริงคนเรา กว่าจะพลิกวิกฤตให้กลายเป็นทอง บางครั้งต้องใช้ความมานะ บากบั่นอดทน และรอคอยกว่าครึ่งชีวิต